Özel Gereksinimli Bireylere Özel Yaşam Alanı: Camphill Yaşam Köyleri
Size çok özel bir yerden, bir köyden, yaşam alanından bahsedeceğiz. Bu yaşam alanı o kadar özel ki, anlattıklarımızdan sonra inanıyoruz ki özel eğitimli bireylerin gelişimiyle ilgilenen herkesin ilgisini çekecektir.
Bahsettiğimiz yaşam alanını şöyle tanımlasak yanlış olmaz diye umuyoruz; zihinsel, ruhsal veya fiziksel engele sahip olan bireylerin çok güzel şartlar altında yetiştirildiği, bu insanların birbirleriyle bir araya getirilip sosyalleşmesinin sağlandığı, her özel gereksinime sahip bireyin farklı görevlerde rol alarak uyum içinde kendini idame ettiren bir köy: Camphill Yaşam Köyü.
Camphill Yaşam Köyü’nde tam 12 yıl boyunca bulunan ve deneyimlerini “Camphill Yaşam Köyleri” isimli kitabında aktaran Cavit Yeşildağ‘dan ve kitabından yararlanarak bu köyü anlatmaya çalışacağız.
Camphill Hareketi
İlk önce İskoçya’da küçük bir binada bir doktor tarafından kurulan okul düşünün. Bu okul başlangıçta özel bakım ve eğitime muhtaç çocuklar için kuruluyor. Daha sonra ise tek başına bu işte başarı elde etmenin zor olduğunu düşünen Doktor Karl König Avusturya’da beraber çalıştığı meslektaşlarıyla özel ihtiyaçları olan bu çocuklara çözüm bulmak için bir araya geliyor. Ardından Camphill Hareketi başlıyor. Bu hareketin temel amacı özel ihtiyaçları olan bireylerin ve görevli olacak personellerin karşılıklı uyum içinde yaşayacakları yaşam merkezleri oluşturmak oluyor.
Camphill amacına ulaşıyor ve özel gereksinimli çocuk, genç ve yetişkinleri bir araya getirip uyumlu bir yaşam sürmeleri sağlanıyor. Elbette ki bu kolay olmuyor, bu köyü çeşitli özel bakım merkezlerinden farklı yapan şey, diğer özel eğitim merkezleri gibi engelli veya özel eğitime muhtaç bireyleri toplumdan ayırmak yolunu seçmemesi oluyor.
Cavit Yeşildağ’ın aktardığına göre Camphill üç ana kısımdan oluşuyor. İlk kısım 5-15 yaşlarını kapsayan ve özel gereksinimle çocuklar için. Bu kısım da okulun da yer aldığı yaşam merkezi var. İkinci kısım 15-21 yaşlarını kapsayan gençlere yönelik. Bu kısımda mesleki gelişim içim yeterlilik sağlamayı amaçlayan okullar da var. Üçüncü kısım ise 21 yaş üzerindeki bireyler için genel bir hizmet veriyor.
Bu yaşam köyü çeşitli engellere ya da farklılıklara sahip bireyleri yalnızca tedavi etme amacı taşımıyor; aynı zamanda her engelin aşılamaz olduğunun farkında olunduğu için aşılamaz engellere sahip bireyleri dışlamadan, farklılıklarını saygı ve sevgi duyarak karşılıyor. Dolayısıyla özel gereksinime muhtaç bireylerin ne tür sorunları olursa olsun bu sorunları hayatlarındaki şeylere engel oluşturmayacak şekilde dizayn edilmesini içeriyor. Camphill Yaşam Köyü’nün en özel tarafı ise, biraz önce bahsettiğimiz gibi bu köyün, bu yaşam alanının özel gereksinimli bireyleri ve personelleri ile kendi kendine yeten bir merkez olması. Bu köyde herkesin bir işi bir amacı var, herkes bir şeylerle meşgul.
Ayrıca Cavit Yeşildağ özellikle toplam nüfusun yaklaşık %12’si engelli bireylerden oluşan Türkiye’de Camphill Yaşam Köyleri’nin ne kadar gerekli olduğundan bahsediyor. Bu modelin nasıl uygulanacağı konusunu da kitabında ayrıntılı bir şekilde anlatan Cavit Yeşildağ’ın sesine kulak verenlerin çıkmasını umuyoruz.
Bu içerik oluşturulurken şu kaynaktan yararlanılmıştır:
Yeşildağ, C. (2017). Camphill yaşam köyleri. Ankara: Vize Yayıncılık.
